Chương cuối

20

Lần nữa tôi quê thăm bà nội.

Tình cờ được chuyện: cháu gái lớn của bác Triệu sắp nghỉ học.

Tôi hai cô này — chính là hai đứa tôi từng lì xì Tết.

Chị tên Đồng, học lớp 9; em là Việt, lớp 5.

Cha mẹ các em gặp tai nạn năm trước, mẹ qua đời, bố bị liệt.

Hai ông bà nội nhờ làm thuê lặt vặt, nuôi hai đứa .

Tháng trước, ông nội các bị đột quỵ, rồi.

Một bác Triệu không thể lo nổi, đành phải hy sinh một đứa.

Nghe xong, lòng tôi trĩu nặng.

Nghĩ mãi rồi tôi quyết định đến gặp tụi ,

muốn giúp đỡ chúng.

Tôi từng dầm mưa rồi,

giờ chỉ muốn giơ dù cho người một lần.

21

Chuyện truyền đến tai mẹ tôi.

Lại bắt đầu thuyết giảng:

“Tử Phàm sắp vào lớp 1 rồi, chỗ học còn chưa lo xong, con lại đi nuôi con nhà người .”

Tôi làm mặt vô tội:

“Cha mẹ hai cả rồi, thấy tội quá. Chứ ba mẹ của Tử Phàm còn sờ sờ, có chết đâu?”

Mẹ tôi méo miệng, mắng tôi là “gà cùng một mẹ mà bên trọng bên khinh”, không có lương .

22

Hai tháng sau là sinh nhật bố tôi.

Gia đình làm một bữa tiệc , gọi tôi ăn cơm.

Lần này, thái độ của mọi người hiếm khi dễ chịu đến thế.

Đang ăn dở thì Viên Hạo mở lời:

“Bố năm nay cũng sắp tròn 60 rồi, tụi con là con cái cũng nên có hiếu.

Con nghĩ, con với em mỗi người góp một nửa, mua cho bố mẹ căn nhà dưỡng .”

“Chỗ giờ xa xôi quá, có gì ốm đau cũng khó xoay xở.

Con nghĩ rồi, mua ở gần Quảng trường Nhân dân, vừa gần bệnh viện, lại ngay trung .”

Anh ta vừa nói vừa chiếu ảnh mẫu căn hộ — toàn nhà bốn phòng.

Nếu tôi không lầm,

Quảng trường Nhân dân là khu có trường tốt thành phố.

Tôi thong thả nhấp một ngụm trà.

“Đã là nhà cho bố mẹ ở, lại cần đến bốn phòng?”

Anh ta đáp:

“Bọn con cũng dọn đến ở chung. Hai đứa không thể thiếu ông bà, ở cùng mới tiện chăm sóc bố mẹ.”

Cái gọi là “chăm sóc”, chính là:

bố đi làm nuôi cả nhà,

mẹ nấu cơm giặt trông cháu.

Tôi đè nén cơn buồn cười:

“Vậy nhà đứng tên ?”

Ánh mắt anh ta lóe lên:

“Người một nhà, quan trọng gì tên ?”

“Không quan trọng thì để tên em nhé?” — Tôi nhướng mày cười tươi.

“Gì mà kỳ vậy? Nhà mua cho bố mẹ mà đứng tên em là ? Em cũng giỏi tính toán thật đấy.”

“Ồ, vậy để tên anh thì không tính toán à?”

“Thôi thôi, đừng cãi nữa,” mẹ tôi lên tiếng hòa giải,

“Ban đầu tính để tên bố, nhưng Tử Phàm sắp đi học, cần có hộ khẩu để lấy suất học.

Nên thôi cứ để tên anh con đi.

Một nhà với nhau đừng so đo như vậy. Con góp tiền, nhà giữ lại cho con một phòng, sau này lấy chồng, ăn Tết còn có chỗ ở.”

Tôi nghe mà thấy thật nực cười.

Đã lâu lắm rồi tôi mới được nghe một trò đùa quốc tế đến thế.

Tôi nghiêng đầu, quan sát cả nhà:

“Ý mọi người là muốn em góp một nửa tiền, để mua nhà gần trường cho con anh hả?

Mẹ à, nhìn con giống đứa ngu lắm à?”

Viên Hạo tối:

“Nói gì mà mua cho tôi? Đã nói là nhà dưỡng của bố mẹ, họ muốn để tên là quyền của họ!”

“Cha mẹ nuôi mày lớn, lo cho mày ăn học, chẳng lẽ mày không nên hiếu thảo ?”

“Con gái nhà người ta vừa tốt nghiệp là đã nộp lương cho bố mẹ, còn mày thì ? Đã làm gì cho họ chưa? Đã đưa bao nhiêu tiền?”

“Làm người thì phải cảm ơn. Bố mẹ cho mày mạng , đừng nói là đòi mày mua nhà, dù có lấy cả mạng mày cũng đáng lắm!”

Nước miếng hắn văng tung tóe, mùi “ tưởng cha dân tộc” bốc lên nồng nặc, khiến cả bàn ăn đang vui vẻ cũng thì ỉu xìu.

Tôi thật sự không muốn đôi co thêm.

“ , em bất hiếu, em vô ơn, em không mang ơn.

“Nhưng mà anh mới là người hiếu thảo nè. Có anh – đại hiếu tử – ở đây thì việc mua nhà đâu đến lượt em góp tiền.

“Chứ đừng nói căn hộ bốn phòng, đến biệt thự view biển chắc anh cũng kham nổi ha. Cố lên nha!

“Bố mẹ có được trong biệt thự hay không, tất cả trông vào anh !”

Nói xong, tôi xoay người bỏ đi.

Chỉ mới một bữa cơm, chiếc xách của tôi đã bốc hơi.

Là LV chính hãng, trong có chứng minh thư, thẻ ngân và cả đống tài liệu quan trọng.

23

Vừa nãy cả nhà đều ngồi ăn cơm ở bàn,

chỉ có một đứa đang chơi bên sofa.

Tôi lập nhìn phía Viên Tử Phàm.

Vương Lệ Yến lập chắn trước mặt thằng , mắt đầy cảnh giác:

“Cô có ý gì? Cô đang nói con trai tôi ăn trộm của cô à?”

Viên Hạo cũng lên tiếng:

“Chỉ là cái thôi mà, sau này mua cái là được, đừng làm thằng sợ.”

Tôi không buồn cãi,

chỉ rút ra một que test formaldehyde.

“Chiếc này tôi mua ở chợ da trong nước, vì rẻ nên chất liệu không được tốt.

Sáng nay tôi tiện tay thử test, mới phát hiện là ngâm formaldehyde.

Tiếp xúc lâu dài gây ung thư, là trẻ con, càng nguy hiểm hơn.”

Cả nhà lập hoảng loạn.

Vương Lệ Yến quýnh quáng giậm chân:

“Cô không nói sớm! Cô cố tình hại con tôi không?”

Tôi lườm một cái, cười lạnh.

Cô ta vội vã bế Tử Phàm đi rửa tay, rồi lao vào phòng, ném chiếc ra ngoài.

“Cầm của cô rồi cút đi cho tôi!

Nếu con tôi xảy ra chuyện gì, cả đời cô cũng không đền nổi đâu!”

Tôi ung dung đón lấy chiếc .

Lúc quay đi, tôi còn ngoái lại mỉm cười:

“Quên không nói với chị—cái chị đang ôm đấy là thật.

Loại ngâm formaldehyde tôi vứt rồi. Ôi, trí tôi là tệ ghê…”

Mặc kệ tiếng gào thét phía sau, tôi rời đi không ngoảnh đầu.

24

Làm làm mẩy với tôi không ăn thua, tiền tiết kiệm trong nhà lại không đủ mua nhà.

Bố mẹ bàn tính chuyển sang mua một căn trong khu cũ.

Nhưng Vương Lệ Yến phản đối:

“Nhà chật chội quá ảnh hưởng đến lý phát triển của trẻ con.”

Viên Hạo cũng bồi thêm:

“Mua căn nhà nát thì ra ngoài mặt.”

Không còn cách nào , bố tôi đành dày mặt đi vay mượn khắp nơi.

Vay họ , bạn bè, vẫn không đủ.

Mẹ tôi lại đến “tác động lý”:

“Giúp anh con chính là giúp bố mẹ. Mai này bố mẹ không còn nữa, nó là chỗ dựa duy của con.

“Lỡ sau này con lấy chồng mà bị ức hiếp, chẳng phải anh con phải đứng ra bênh vực con ?

“Giờ con không giúp nó, sau này đừng có mà hối hận!”

Tôi vẫn bình thản ăn món tráng miệng:

“Người sắp ba chục rồi mà vẫn bám bố mẹ chưa dứt, bản thân còn chưa đứng vững thì chống lưng cho kiểu gì?

“Còn nếu lỡ lấy nhầm người tồi, con mướn luật sư xử lý là xong.

Có vài chục triệu là giải quyết , đâu cần bỏ cả trăm triệu ra thuê ‘anh hùng cứu mỹ nhân’?”

Bà lại lần nữa bị tôi chặn họng.

25

Thấy tôi mềm không ăn, cứng cũng không xong, cả nhà đường xoay sở.

Viên Hạo lại lóe ra “ý tưởng làm giàu”.

Thị trường chứng khoán A hôm nay bỗng dưng bật tăng.

Hắn đề xuất đem căn nhà đang ở đi thế chấp ngân để vay vốn chơi cổ phiếu.

Chắc chắn lời to!

Thế là căn nhà cuối cùng giữ được của gia đình—chỗ nương thân duy , cũng bị đem ra cầm cố.

Mới ngày đầu, cổ phiếu tăng vù vù.

Viên Hạo còn gọi điện tới khoe:

“Thấy chưa? Mắt chó coi thường người , giờ sáng ra chưa?”

Tôi chỉ cười, không đáp.

Bởi trước cũng y chang: đầu tháng cổ phiếu tăng, cuối tháng lao dốc.

Với bản tính tham lam của hắn, chịu dừng lúc?

Kết cục đã định sẵn.

Ngay cả căn nhà cũng .

Mà bi kịch vẫn chưa dừng lại ở .

26

Vài ngày sau, mẹ tôi gọi tới, khóc sướt mướt:

“Thanh Thanh à, mạng người quan trọng, con định phải cứu anh con!”

Viên Hạo chơi cổ phiếu thua sạch, hoảng loạn nhảy lầu.

May mà rơi xuống mái hiên nhà xóm tầng dưới, xương gãy toàn thân, được đưa đi cấp cứu kịp thời.

Sau khi tỉnh lại, hắn cứ đòi gặp tôi bằng được.

27

Tôi bước vào phòng bệnh, thấy Viên Hạo được bó kín mít nằm bất động trên giường.

Vừa nhìn thấy tôi, hắn liền cố gắng gào lên:

“Là tôi nuôi cô học đại học, cô không được vô ơn như vậy!”

Hắn… ra rồi.

Tôi đứng cạnh giường, nhìn dáng vẻ tối của hắn mà bật cười:

“Anh lại trước rồi à? Dùng tiền bồi thường của tôi có sung sướng không?”

Hắn mặt không đổi sắc:

“Là do cô không có phúc, chết sớm thì phải chịu.

Tiền bồi thường là của gia đình, tôi tiêu có gì sai?

Nếu không có tôi, trước cô đừng hòng học đại học, đừng mơ việc tử tế!”

Tôi tiến thêm một bước, ánh mắt lạnh nhạt nhìn hắn:

“Vậy này không có anh, có ảnh hưởng gì đến việc tôi học đại học không?”

“Còn anh thì ? Không có cái gọi là ‘ân tình’ làm chiêu bài, không nổi luôn à?”

Hắn hét lên:

“Cô nói cái gì mà chiêu bài?! Nuôi ăn học xong nuôi ra một kẻ thù! là cho gạo thành oán, vong ân phụ nghĩa!”

Tôi bật cười:

“Tôi nghe cái chữ ‘vong ân’ này hai rồi.

Anh cho tôi mượn 40.000, mà đã moi của tôi không dưới 400.000.”

“Không thể tính như vậy! Nếu tôi cho cô một chai nước giữa sa mạc, cô quay lại thành phố rồi đưa lại tôi một chai là xong chuyện à?

Cho cô học đại học là đại ân đại đức, hai cũng chưa chắc trả nổi!”

Tôi phì cười:

“Nhưng mà… chai nước thật sự là của anh à?

Là đẩy tôi vào sa mạc trước?”

Có những người ngang nhiên chiếm lấy những thứ đáng ra thuộc tôi,

rồi làm ra vẻ ban phát chút vụn vặt,

cuối cùng còn bắt tôi phải cảm ơn cảm nghĩa.

Thật nực cười.

“Đã gọi là muốn được báo đáp thì là đầu , đừng lấy danh nghĩa ‘ân tình’ rồi tự tô vàng lên mặt nữa.”

Bốn vạn tệ, bốn năm thời gian, có sản phẩm tài chính nào mà sinh lời hơn mười lần không?

“Cứ mở miệng là ân nghĩa, bởi vì trong thâm anh thừa , với số vốn gốc ấy, nếu đầu bình thường thì chẳng bao giờ đạt được cái lợi nhuận anh mong muốn.

Anh chỉ đang đánh cược, muốn lấy ít đổi nhiều mà thôi.”

Giọng tôi rất bình tĩnh, từng chữ từng câu đều đâm trúng chỗ đau của hắn.

Lớp băng gạc quấn quanh mặt hắn khẽ run, quai hàm nghiến chặt đến phát ra tiếng răng rắc.

Chưa kịp để hắn lên tiếng, tôi đã nói tiếp:

“Nuôi một sinh viên đại học mà muốn đòi nợ cả đời—thế thì nhảy lầu làm gì cho khổ?

“Mau lên khu đại học đầu vài đứa sinh viên đi, đợi tụi nó tốt nghiệp rồi đòi lại gấp mười, thế thì anh phát tài rồi còn gì!”

Tôi thong thả buông lời, lại như chợt ra điều gì:

“À mà quên, giờ anh tiền rồi, nhà cũng không còn, còn đang nợ viện phí nữa cơ mà…”

Nói xong, tôi bước ra khỏi phòng bệnh, trạng khoan khoái nhẹ tênh.

Sau lưng là tiếng nghiến răng nghiến lợi của hắn:

“ vong ân bội nghĩa, mày chết không tử tế đâu!”

28

sau, bố mẹ tôi lần đến tìm tôi khóc lóc van xin đều không có kết quả.

Bất đắc dĩ, họ phải bán lại cửa tiệm để gom tiền chữa trị cho Viên Hạo.

Mẹ tôi vừa trông cháu, vừa đi làm vệ sinh trong khu dân cư.

Bố tôi tuổi sức yếu vẫn gồng làm hai việc một lúc.

Còn Vương Lệ Yến thì ngày nào cũng chửi bới, trách lấy nhầm người, lại trách bố mẹ chồng vô dụng.

Cả nhà rối như canh hẹ, cãi nhau không ngừng.

Hai ông bà cả đời đầu tắt mặt tối, cuối cùng chẳng được gì.

Chỉ còn lại tuổi bệnh tật và thất vọng.

29

năm sau, sự nghiệp của tôi ổn định và ngày một thăng tiến.

Tôi đã lên đến vị trí quản lý cấp trung.

Hai cô mà tôi từng giúp đỡ cũng đều thi đậu đại học.

Sau khi tốt nghiệp, Đồng bắt đầu chuyển tiền lại cho tôi.

“Nội dạy em rằng làm người phải ơn. Những năm qua chị giúp em như vậy, em định trả lại gấp bội.”

Tôi nhận lại số tiền gốc, từ chối nhận phần “trả ơn” gấp đôi mà em ấy muốn gửi.

“Xã hội này cần nuôi dưỡng những con người độc lập và lành mạnh,

chứ không phải những nô lệ trong sự ơn nặng nề.

Giúp đỡ là hành động của lòng tốt,

không phải xiềng xích.

Em không cần phải trong cảm giác mắc nợ.”

Lúc trước, khi dì Triệu giúp đỡ tôi và bà nội, bà chưa từng đòi hỏi bất cứ điều gì.

Cũng giống như vậy, khi tôi giúp hai đứa , tôi chưa từng mong có ngày được đáp trả.

Nếu ngay từ đầu đã ôm lý tính toán,

thì từng đồng từng cắc bỏ ra đều phải đòi lại, thậm chí muốn thu gấp trăm gấp nghìn lần.

không gọi là “ân tình” — mà là toan tính.

Xiềng xích tôi cả một đời mới vùng vẫy thoát ra,

tôi không bao giờ, lặp lại mà trói buộc người nữa.

[ TOÀN VĂN HOÀN ]