Chương 1

1

Mẹ kể, lúc nh//ặt được tôi là giữa mùa đông, tôi chỉ mặc áo phông quần đùi, chân đi một đôi dép lê rõ ràng chẳng vừa.

Toàn thân bị lạnh đến tí//m tái.

Tôi khi đó chỉ còn th//oi t//hóp chút h/ơi tà/n.

Tính mẹ nóng nảy, vừa nhìn thấy tôi, bà liếc quanh bốn phía rồi chửi ầm lên:

“Không biết là cái nhà nào làm chuyện thất đức như vậy, đến con gái ruột cũng nỡ lòng vứt bỏ!”

Thế là tôi theo mẹ về nhà bà.

Đó là lần đầu tiên tôi gặp anh trai, anh nằm trên giường, nhìn tôi không nói một lời.

Chỉ lật người quay mặt đi.

“Mau gọi anh đi, đứng ngẩn ra đó làm gì?” Mẹ đập tôi một cái.

“Anh ơi.” Tôi đứng yên tại chỗ, sợ hãi vô cùng.

Tôi sợ anh không thích tôi, sợ anh bắt mẹ đ//uổi tôi đi.

May mà anh chẳng nói gì, không đồng ý, cũng không từ chối.

Thế là tôi ở lại trong nhà mẹ.

Không ngờ, ngày hôm sau trong thôn bắt đầu râm ran những lời đàm tiếu.

“Lưu Mai Hồng nhặt đứa bé đó về là để làm v/ợ nu/ôi t/ừ nh/ỏ cho thằng con qu//è của bà ta đấy.”

“Chứ còn gì nữa, con bà ta q//uè như thế, sau này kiểu gì cũng chẳng cưới được vợ, nếu là tôi thì tôi cũng lo chứ.”

Mẹ cầm chổi xông thẳng ra ngoài.

“Đứa nào dám nói xấu sau lưng tao nữa, tao x//é cái miệng nó ra! Không tin thì thử xem!”

Từ đó về sau, không ai dám nói tôi là v/ợ nu/ôi t/ừ n/hỏ của anh trai nữa.

Những lúc mẹ không có ở nhà, tôi cũng từng nghe không ít lời đàm tiếu, nhưng đối với tôi, chẳng đáng bận tâm.

Sau đó, mẹ dẫn tôi đi làm giấy tờ nhập hộ khẩu, tên tôi cũng đổi từ Lý Chiêu Đệ thành Lưu Thắng Nam.

Mẹ nói, chữ “Nam” nghe hay hơn chữ “Đệ”.

Ban ngày mẹ luôn rất bận, ruộng đất nhà tôi đều do mẹ chăm sóc hết.

Sáu, bảy giờ sáng mẹ đã ra đồng, đến tám, chín giờ tối mới về nhà.

Việc cơm nước trong nhà đều do tôi đảm nhiệm.

Lúc đó tôi còn thấp hơn cả cái bếp nấu bằng đất ở nông thôn, mỗi lần nấu ăn đều phải kê thêm cái ghế nhỏ dưới chân.

Năm đó anh trai mười sáu tuổi, nghe mẹ kể là lúc nhỏ anh ham chơi, leo lên cây, không cẩn thận ngã xuống.

Khi đó nhà nghèo, không có tiền ch//ữa trị, hai chân anh mới bị tật như vậy.

2

Chẳng bao lâu sau, mẹ muốn gửi tôi đi học tiểu học.

Láng giềng xung quanh lại bắt đầu nhiều chuyện.

“Mai Hồng à, bà nói bà nhặt nó về thì thôi đi, sao còn cho nó đi học nữa, trong làng này con gái nào mà được đi học?”

“Đúng vậy, nếu là con ruột thì không nói, chứ nhặt về một đứa con gái mà cũng cho học hành làm gì?”

Mẹ mặt lạnh tanh:

“Liên quan quái gì tới mấy người!”

Bà kéo tôi vào nhà, “rầm” một tiếng đóng cửa lại:

“Mấy mụ đàn bà lắm chuyện này thật chướng mắt.”

Trên bàn ăn, mẹ nhìn chằm chằm tôi:

“Mẹ cho mày đi học, mày phải học cho đàng hoàng. Sau này có tiền đồ thì phải báo đáp mẹ, nuôi mẹ già.”

Tôi gật đầu lia lịa.

Mỗi ngày sau khi tan học, tôi ra bờ sông hái cỏ cho heo, xong rồi về nhà nấu cơm.

Khi ấy trong ruộng lúc nào cũng có việc không hết: cấy lúa, ph//un t/huo^c, nhổ cỏ, v.v…

Tất nhiên, tất cả đều do một tay mẹ làm.

Cuối cùng tôi cũng hiểu vì sao mẹ lại hay nóng nảy như thế.

Tất cả gánh nặng trong nhà đều đè lên vai bà, khiến bà thở không nổi.

Thế nhưng, ngay cả như vậy, vào mùa hè nóng bức, mẹ vẫn mua cho tôi một cây kem.

“Đi đi, chia một nửa cho anh mày.”

“Mẹ ăn trước đi.” Tôi đưa cây kem đến sát miệng mẹ.

Bà hừ lạnh một tiếng:

“Hứ, cái thứ này mẹ chẳng thèm ăn, chỉ là để dụ mấy đứa con nít thôi.”

Mẹ nói thế, anh trai cũng nói giống y như vậy.

Cuối cùng, cây kem ấy lọt hết vào bụng tôi.

Tối hôm đó, tôi bị đau bụng dữ dội.

Nửa đêm, mẹ cõng tôi vượt qua cả một ngọn núi, mới đến được nhà ông lang ở trấn.

Mẹ hừ một tiếng:

“Mẹ biết ngay mà, ăn nhiều kem thế thì kiểu gì cũng đau bụng.”

Tôi cúi đầu, nắm chặt vạt áo.

“Lần sau có người bán kem thì đừng có đòi ăn nữa.”

Mẹ bĩu môi khó chịu:

“Lần sau lên trấn mẹ mua cho mày ăn kem ốc quế. Người ta nói kem ốc quế ngon hơn kem cây nhiều. Còn cái kem mà ông già bán trong làng mình, ai biết có sạch sẽ không.”

Nói xong, mẹ lại lẩm bẩm thêm một câu:

“Không có mệnh công chúa mà lại mắc cái bệ//nh công chúa, mẹ ăn kem thì có sao đâu chứ.”

3

Tháng Chín khai giảng, mẹ quả nhiên đưa tôi đến trường.

Tôi đặc biệt mê mùi mực in của sách mới, cứ như đó là mùi của tri thức, là mùi của học vấn, khiến tôi không thể nào dứt ra được.

Tôi nhập học trễ nửa học kỳ so với các bạn trong lớp, kiến thức dĩ nhiên cũng bị bỏ lỡ một nửa.

Tôi lật cuốn sách giáo khoa học kỳ hai lớp Một, bên trong có rất nhiều chữ tôi không nhận ra.

Cứ rảnh là tôi lại tìm lớp trưởng. Lớp trưởng là một cô bạn nhỏ thường thắt tóc bím, đôi mắt tròn xoe, cười lên còn có lúm đồng tiền.

Bạn ấy luôn cẩn thận ghi chú cách đọc cho tôi, còn dạy tôi từng chữ một.

Cô giáo dường như cũng rất thích kiểu học trò biết hỏi như tôi.

Kết quả kỳ thi giữa kỳ có rồi, tôi được 99 điểm Văn, 100 điểm Toán, tôi cầm bài kiểm tra chạy ù về nhà.

Chưa tới cửa, tôi đã bắt đầu hét lên:

“Mẹ, mẹ ơi, mẹ ơi!”

“Gọi gì mà gọi?” Mẹ bực bội hỏi.

“Mẹ xem nè!” Tôi đưa bài kiểm tra qua.

Mẹ nhìn bài xong, sắc mặt có hơi dịu lại một chút.

Thím Tạ bên cạnh xen vào: “Xì, mới lớp Một thôi mà, bài này đưa tôi làm chắc cũng được hai trăm điểm ấy chứ. Huống hồ môn Văn còn chưa được 100 nữa. Tôi nói thật nhé, đầu óc con gái đâu có bằng con trai.

Hầy, nếu không phải chân thằng Đinh Phàm bị gãy, thì làm gì có phần đi học của nó cơ chứ!”

“Mồm mồm miệng miệng hoài.” Mẹ trừng mắt lườm thím Tạ một cái.

“Cũng được, ở trường học cho tử tế vào, đừng để tiền của tao đổ sông đổ biển.”

Tối hôm đó, trên bàn cơm mẹ nấu món thịt kho tàu, vừa gắp miếng mỡ bỏ vào bát anh tôi, vừa gắp chỗ nạc còn lại bỏ vào bát tôi.

“Sao mà yếu ớt vậy chứ? Kem cây năm trăm đồng ăn vô cũng đau bụng, thịt mỡ ăn vô cũng muốn ói, đúng là khó chiều thật.”

Tôi cúi đầu, lặng lẽ xúc cơm trong bát.

Ăn tối xong, anh tôi hiếm khi ngồi lại bên bàn ăn, kể cho tôi nghe chuyện ngày xưa.

Lúc đó tôi mới biết, hồi thi tốt nghiệp cấp hai anh đứng hạng ba toàn huyện, vào trường cấp ba trọng điểm trong thành phố là chuyện dễ như chơi. Nhưng từ sau khi bị ngã gãy chân, anh cứ tự nhốt mình trong phòng, không gặp ai cả.

Đến cả mẹ cũng không khuyên nổi.

“Học cho giỏi vào, chăm chỉ học.” Rất lâu sau, anh mới nói một câu như thế.

Tôi gật đầu, âm thầm hứa trong lòng, tôi nhất định sẽ học thật giỏi.

Mỗi ngày sau khi tan học, anh luôn chờ tôi bên bàn ăn, tranh thủ lúc mẹ đang nấu cơm, anh giúp tôi học trước những bài sắp tới.

Nhờ có anh, tôi cuối cùng cũng đuổi kịp các bạn cùng lớp, bù lại phần kiến thức bị thiếu của nửa học kỳ trước.

Và anh đã giúp tôi suốt sáu năm.

Một lần họp phụ huynh sau kỳ thi giữa kỳ lớp Sáu, mẹ đứng trên bục giảng.

Tôi nhìn ra được, mẹ – người thường ngày ăn to nói lớn – lúc ấy lại luống cuống không biết làm gì.

Mẹ bối rối cúi đầu, xoa xoa hai bàn tay, rồi nói: “Thật ra cũng chẳng có gì để nói, chỉ là con gái tôi cũng chăm học, ở nhà không cần nhắc nhở gì, tự giác lắm.”

Sợ nói hớ, mẹ nói xong mặt đỏ bừng, đứng trên bục nhìn tôi.

Trong mắt mẹ, tôi thấy được một tia kiêu hãnh.

Chính giây phút ấy tôi mới thật sự có một suy nghĩ chắc chắn – tôi muốn mãi mãi là niềm tự hào của mẹ.

Không ngoài dự đoán của mẹ, kỳ thi cuối kỳ lớp Sáu tôi đạt điểm tuyệt đối cả ba môn Văn, Toán, Anh.

Mẹ gặp ai cũng khoe: “Ai bảo con gái không bằng con trai? Con bé nhà tôi được hẳn 300 điểm đấy, cái đầu nó thông minh lắm!”

Cũng có người vặc lại mẹ: “Mới tiểu học thôi, người ta nói cấp hai, cấp ba mới là thử thách thật sự đấy.”

Lại có người nói: “Học sáu năm tiểu học là đủ rồi, biết chữ là được, cho con bé nhà bà đi làm công nhân ở xưởng trên huyện đi, một tháng cũng kiếm gần một triệu ấy chứ.”

Mẹ hừ lạnh một tiếng: “Một triệu là gì? Con bé nhà tôi sau này phải kiếm được mười triệu một tháng ấy. Đầu óc nó sáng lắm, học được!”

Có người cười mẹ, có người thấy mẹ thật khổ.