Chương 1

 “Cậu con mua nhà, thiếu một khoản đặt cọc. Cậu nói chờ mua xong sẽ trả lại cho chúng ta.”

Tôi sững sờ, không tin nổi tai mình.

“Cậu mua nhà? Dựa vào đâu lại lấy tiền du học của con?”

“Cậu là em trai mẹ, máu mủ tình thâm. Với lại, con chỉ là con gái, đi du học thì được gì? Sau này chẳng phải cũng phải gả đi sao.”

Khoảnh khắc ấy, người phụ nữ trước mắt chính là mẹ tôi — bỗng trở nên xa lạ vô cùng.

Bà là mẹ tôi, nhưng từng lời bà nói lúc đó như những lưỡi dao, đâm nát tim tôi.

“Mẹ, đó là tương lai của con! Con đã nhận được giấy báo trúng tuyển của Đại học Columbia rồi!”

“Nhận được thì sao? Không có tiền thì vẫn chẳng đi được.”

Mẹ đứng lên, phủi bụi trên người:

“Ba con vẫn chưa biết chuyện này, tốt nhất con đừng nói.”

“Tại sao không được nói?”

“Nói rồi thì sao? Tiền đã đưa cho cậu con, có đòi cũng chẳng lấy lại được.”

Tôi ch/ết lặng.

Đây là mẹ tôi — người đã nuôi tôi hai mươi năm.

Bà có thể thản nhiên hủy diệt giấc mơ của tôi, chỉ để giúp một người cậu luôn s//ay x//ỉn, quậy phá mỗi lần gặp.

“Tiểu Vũ, con còn trẻ, sau này còn nhiều cơ hội. Nhưng cậu con thì khác, hơn bốn mươi rồi, không mua nhà thì chẳng còn hy vọng.”

“Thế còn hy vọng của con thì sao?”

Giọng tôi run run:

“Từ cấp ba con đã chuẩn bị du học, ba lần thi IELTS mới được 7.5, bao nhiêu đêm thức trắng làm hồ sơ, mới nhận được thư mời của trường mơ ước. Vậy mà mẹ chỉ bằng một câu nói… đã hủy hết tất cả sao?”

“Giấc mơ gì chứ? Con gái học nhiều có ích gì? Nhìn chị họ con kìa, học xong cấp ba là lấy chồng, giờ con cái lớn rồi, sống sung sướng biết bao.”

“Con không cần cuộc sống đó!”

“Không đến lượt con chọn! Cái nhà này mẹ là người quyết định! Ba con chỉ biết nuông chiều con, mới khiến con hư hỏng thế này!”

Đúng lúc đó, ngoài cửa vang lên tiếng mở khóa.

Ba tôi về.

Mẹ liếc tôi, ra hiệu: cấm nói.

Nhưng tôi không thể nhịn.

Khoản tiền năm trăm ngàn ấy không chỉ là tiền, nó là giấc mơ, là toàn bộ niềm hy vọng tương lai của tôi.

“Ba!” Tôi lao tới cửa.

Ba vừa đổi giày xong, thấy mắt tôi đỏ hoe liền hốt hoảng:

“Sao vậy? Ai bắt nạt con?”

“Ba, mẹ đã đưa tiền du học của con cho cậu rồi.”

Cả căn phòng bỗng như đông cứng lại.

Sắc mặt ba chợt đanh lại, xanh mét.

“Cái gì?”

Ông nhìn mẹ, đôi mắt bùng lên ngọn lửa giận dữ chưa từng thấy:

“Bà đưa tiền du học của Tiểu Vũ cho anh trai bà?”

Mẹ cúi đầu, không dám nhìn thẳng:

“Lão Trương không còn cách nào, ông ấy phải mua nhà…”

“Không còn cách nào?”

Giọng ba run lên:

“Đó là mồ hôi ba năm trời của tôi! Là tiền tương lai của con! Sao bà có thể… có thể tùy tiện đưa cho người khác?”

“Anh ấy là anh tôi!”

Mẹ ngẩng lên, giọng sắc bén:

“Anh trai tôi khó khăn, tôi giúp một tay thì sao?”

“Đó là năm trăm ngàn! Không phải năm ngàn, năm vạn!”

Ba gần như gầm lên:

“Bà có biết tôi đã vất vả thế nào để tích góp số tiền đó không? Ngày nào cũng tăng ca đến nửa đêm, cuối tuần không nghỉ, chỉ để cho Tiểu Vũ đi du học!”

“Dù sao con gái cũng sẽ lấy chồng, học nhiều thì ích gì!”

“Đủ rồi!”

Ba đập mạnh xuống bàn trà, tách trà nhảy bật lên:

“Bà gọi điện cho anh trai bà ngay, bảo ông ta trả tiền lại!”

“Không thể! Tiền đã đặt cọc, hợp đồng ký rồi, sao trả lại được?”

Nhìn cha mẹ cãi vã, tôi chợt hiểu một điều:

Cái nhà này, từ lâu đã chẳng còn là mái ấm tôi từng nghĩ.

Đêm đó, tôi thức trắng.

Nằm trên giường, nghe tiếng cãi vã ngoài phòng khách, từ kịch liệt đến lạnh lùng, cuối cùng chìm trong im lặng chết chóc.

Sáng hôm sau, ba đã đi làm, mẹ ở bếp nấu bữa sáng như thể chưa có gì xảy ra.

“Tiểu Vũ, ăn sáng đi.”

Giọng bà rất bình tĩnh, thậm chí còn xen chút lấy lòng.

Tôi ngồi xuống bàn, nhìn đĩa bánh bao nhỏ nóng hổi — món tôi thích nhất, bỗng thấy buồn nôn.

“Mẹ, con muốn hỏi mẹ một câu.”

“Câu gì?”

“Nếu được quay lại, mẹ vẫn sẽ đưa tiền cho cậu sao?”

Động tác gắp bánh bao của mẹ dừng lại một chút, rồi lại tiếp tục:

“Đã đưa rồi, hỏi cái đó còn ý nghĩa gì?”

“Con chỉ muốn biết… trong lòng mẹ, con và cậu, ai quan trọng hơn?”

Trái tim tôi run lên khi hỏi. Tôi sợ câu trả lời, nhưng buộc phải biết.

Mẹ im lặng thật lâu, cuối cùng nói:

“Con là con gái mẹ, ông ấy là anh trai mẹ, đều quan trọng.”

“Nếu buộc phải chọn một?”

“Tiểu Vũ, đừng cố chấp nữa.”

Thái độ né tránh của bà đã nói lên tất cả.

Tôi đẩy bát ra, đứng lên:

“Con không ăn nữa.”

“Con thật là không hiểu chuyện. Mẹ làm sai gì mà con phải đối xử thế này? Mẹ chẳng phải vì cái nhà này sao? Cậu là người thân duy nhất của mẹ, mẹ không giúp thì ai giúp?”

“Thế con thì sao? Con không phải người thân của mẹ à?”

Tôi quay đầu nhìn thẳng:

“Con ở trong bụng mẹ chín tháng, gọi mẹ suốt hai mươi năm. Trong lòng mẹ, con còn không bằng một người cậu?”

“Con sao lại nói vậy?”

Mắt mẹ đỏ lên:

“Con là con gái mẹ, mẹ tất nhiên thương con. Nhưng từ nhỏ anh ấy chăm sóc mẹ, không có anh ấy thì chẳng có mẹ, cũng chẳng có con!”

“Cho nên mẹ lấy tương lai của con để báo ân?”

“Tương lai gì chứ? Học giỏi thì sao? Sau này chẳng phải vẫn phải lấy chồng, sinh con?”

Mẹ càng nói càng kích động:

“Nhìn chị họ con đi, bây giờ hạnh phúc thế nào? Chồng thương, con ngoan, ngày tháng ấm êm.”

“Con không muốn cuộc sống đó!”

“Không đến lượt con quyết định! Phụ nữ cuối cùng cũng phải trở về với gia đình! Học nhiều, kiếm nhiều cũng vô ích!”

“Vậy sao ba lại ủng hộ con đi du học?”

“Ba con chỉ biết chiều chuộng, tưởng thế là tốt cho con, thực ra là hại con!”

Nghe đến đây, tôi hoàn toàn tuyệt vọng.

Trong mắt mẹ, sự yêu thương và ủng hộ của ba đối với tôi… lại trở thành “làm hại”.

“Mẹ, cho con hỏi câu cuối. Nếu con là con trai, mẹ có đưa tiền du học cho cậu không?”

Cả căn bếp bỗng yên lặng.

Mẹ sững người, không nói gì.

Nhưng biểu cảm ấy đã trả lời tất cả.

Nếu tôi là con trai, bà tuyệt đối không làm vậy.

Vì trong quan niệm của bà, tiền đồ của con trai quan trọng hơn con gái.

Giấc mơ của con trai đáng giá hơn giấc mơ của con gái.

Còn tôi, chỉ là đứa con gái sớm muộn cũng phải gả đi.

Cho nên, giấc mơ của tôi có thể bị hy sinh, tương lai của tôi có thể bị chà đạp.

“Con ra ngoài một lát.”

Tôi xách túi bỏ đi.

“Con đi đâu?”

“Đi tìm cậu.”

Sau lưng vang lên tiếng bước chân vội vã:

“Đừng đi! Có đi cũng vô ích!”

Nhưng tôi đã đóng sập cửa.

Tôi phải tìm cậu, hỏi cho rõ: ông dựa vào đâu mà cướp lấy giấc mơ của tôi.

Nhà cậu ở khu tập thể cũ phía nam thành phố, tôi đến đó vô số lần.

Ngày nhỏ, lần nào cậu cũng mua kẹo cho tôi, xoa đầu khen:

“Tiểu Vũ ngoan, sau này nhất định sẽ có tiền đồ.”

Khi ấy tôi tin thật, nghĩ rằng cậu thương tôi.

Giờ nghĩ lại, thật châm biếm.

Tôi bấm chuông, người mở cửa là mợ.

“Tiểu Vũ? Sao con tới đây?”

Trên mặt mợ thoáng qua nét ngượng ngập.

“Mợ, con tìm cậu có việc.”

“Cậu không ở nhà, đi xem nhà rồi.”

Mợ định đóng cửa, tôi nhanh tay chặn lại.

“Vậy con chờ cậu về.”

“Tiểu Vũ, đừng làm khó mợ. Cậu con biết con sẽ tới. Ông ấy nói rồi, tiền đã đặt cọc, không thể trả.”

“Con chỉ muốn hỏi cậu, dựa vào đâu mà lấy tiền của con?”

Sắc mặt mợ trầm xuống:

“Tiền của con cái gì? Đó là mẹ con tự nguyện đưa!”

“Nhưng đó là tiền ba con dành dụm cho con du học!”

“Dành dụm cho con thì sao? Mẹ con có quyền xử lý!”

Giọng mợ cứng rắn:

“Hơn nữa, con gái đi nước ngoài làm gì? Ở nhà kiếm chồng tốt chẳng phải hơn sao?”

Lại là cái lý lẽ cũ rích đó.

Trong mắt họ, con gái chỉ nên an phận trong bếp, không được có giấc mơ, không được có khát vọng.

“Mợ, đó là năm trăm ngàn, không phải năm ngàn!”

“Năm trăm ngàn thì sao? Cậu nuôi mẹ con bao nhiêu năm, giờ mẹ con giúp em trai chút tiền có gì sai?”

Mợ càng nói càng hùng hồn:

“Đừng quên, không có cậu thì không có mẹ con, không có mẹ con thì cũng không có con!”

Đúng lúc đó, cầu thang vang lên tiếng bước chân.

Cậu đã về.

Thấy tôi đứng trước cửa, trên mặt ông thoáng chút ngượng ngập, nhưng nhanh chóng khôi phục vẻ thản nhiên.

“Tiểu Vũ? Sao lại tới đây?”

“Cậu, con chỉ muốn hỏi một điều: tại sao lại lấy tiền du học của con?”

Ông im lặng giây lát, rồi chậm rãi mở miệng:

“Tiểu Vũ, cậu cũng hết cách. Con cũng biết giá nhà bây giờ tăng thế nào rồi. Nếu không mua ngay, sau này sẽ chẳng bao giờ mua nổi.”

“Vậy thì liên quan gì đến con?”

“Con còn nhỏ, chưa hiểu chuyện. Sau này lớn hơn sẽ biết, người trong nhà phải biết giúp đỡ nhau.”

Ông vỗ vai tôi, giọng như khuyên nhủ:

“Hơn nữa, con gái thì đi du học để làm gì? Sớm muộn cũng phải về lấy chồng, sinh con thôi.”

Tôi hất mạnh tay ông ra, giọng run nhưng đầy kiên quyết:

“Cậu, con hai mươi tuổi rồi, không còn là trẻ con nữa! Con có ước mơ, có kế hoạch cho tương lai của mình!”

“Ước mơ gì? Tương lai gì chứ?”

Sắc mặt cậu sa sầm lại:

“Con đúng là bị ba con chiều hư rồi! Con gái thì phải có dáng vẻ của con gái!”

“Dáng vẻ của con gái là gì?”

“Ở nhà lo cho chồng, dạy con, sinh con đẻ cái!”

Giọng cậu ngày một gay gắt:

“Nhìn chị họ con đi, ngoan ngoãn biết bao! Lấy chồng sớm, giờ con cái còn biết chạy nhảy rồi!”

“Con không muốn một cuộc sống như vậy!”

“Không đến lượt con muốn hay không!”

Cậu chỉ thẳng tay vào tôi:

“Mẹ con đưa tiền cho cậu là vì bà ấy biết cái gì mới tốt cho con! Con gái đọc nhiều sách có ích gì? Cuối cùng vẫn phải đi lấy chồng thôi!”

“Vậy tại sao con trai thì được đi học, còn con gái thì không?”

“Bởi vì con trai phải gánh vác gia đình! Con gái chỉ cần tìm được nhà chồng tử tế là xong!”

Cậu nói với vẻ đương nhiên, như thể đó là chân lý không thể thay đổi.

Khoảnh khắc ấy, tôi bỗng nhận ra một điều cay đắng: trong mắt những người như họ, phụ nữ từ khi sinh ra đã là công dân hạng hai.

Chúng tôi không xứng có giấc mơ, không xứng có khát vọng, không xứng được sống cuộc đời của chính mình.

Sự tồn tại của chúng tôi, chỉ là để phục vụ đàn ông.

“Cậu, con hỏi lần cuối: tiền có trả lại được không?”