Chương 2

4.

Quan tài của ba được đặt trong sân suốt một đêm.

Đêm ấy.

Sân nhà lặng ngắt như tờ.

Mẹ nói: “Ba tụi con không còn nữa, cả nhà chẳng còn chút hơi ấm nào, sao mà lạnh lẽo thế này.”

Mẹ ôm di ảnh của ba, nước mắt lăn dài không ngớt.

Hứa Tử Tuấn rúc vào lòng mẹ, an ủi bà:

“Mẹ đừng khóc, sau này con sẽ hiếu thảo với mẹ.”

“Con nhất định sẽ kiếm được nhiều tiền!”

“Mua nhà to cho mẹ, mua ô tô nhỏ cho mẹ.”

Mẹ cứ thế ôm Hứa Tử Tuấn, lúc khóc lúc cười.

Bà nội nhìn cảnh mẹ hiền con thảo ấy, như thể đã quên mất chính mình mới là người đã gián tiếp hại chết con trai.

Bà lên giường và nhanh chóng chìm vào giấc ngủ.

Chỉ còn tôi.

Tựa người lên cửa sổ, nhìn về phía chuồng gà.

Buổi chiều còn náo nhiệt.

Giờ đây bầy gà đã bắt đầu lờ đờ, lần lượt ngã quỵ trong lồng.

Tôi xoa những vết bầm trên người, khóe miệng khẽ cong lên một nụ cười nhạt.

Sáng hôm sau.

Mẹ dậy sớm để lo tang lễ cho ba, mới phát hiện ra bầy gà trong nhà đã chết sạch.

Mẹ hoảng hốt, lập tức gọi bà nội ra.

Bà nội ngẩn người: “Không phải là dịch cúm gà đấy chứ?”

Mẹ lắc đầu: “Chắc là không đâu, nếu có dịch thì cũng không bắt đầu từ nhà mình, mình ở giữa làng mà!”

Đột nhiên mẹ như sực nhớ ra điều gì, liếc mắt nhìn quanh rồi hỏi bà nội: “Mẹ có đem chỗ gạo đó cho gà ăn không?”

Mặt bà nội cứng lại, ngây ngô đáp: “Ý con là, chỗ gạo đó… gà không ăn được sao?”

Mẹ ngồi phịch xuống đất.

Hai tay đập đùi thình thịch.

Nước mắt không rơi nổi nữa.

“Ba tụi nhỏ ăn vào còn mất mạng, sao mẹ lại đem chỗ gạo đó cho gà ăn hả!”

“Chẳng phải là đang đưa gà vào chỗ chết sao?”

“Ba bốn chục con gà đó! Cả nhà trông vào nó để ăn Tết đấy!”

“Giờ thế này thì biết làm sao đây!”

Làm sao đây…

Bà nội tất nhiên chẳng biết làm sao.

Lúc làm, bà chỉ nghĩ không muốn uổng phí gạo, đâu có nghĩ ăn vào gà cũng toi mạng!

Đúng lúc đó.

Ông đầu bếp trong làng đến gõ cửa.

Ông nói với mẹ: “Hôm nay là ngày chôn cất ba Tử Tuấn, vẫn giữ tiệc tối như thường, hai món mặn, năm món chay, ba món nguội, như vậy nhé!”

Mẹ mắt đỏ hoe, không còn tâm trạng đâu mà lo tiệc tùng, chỉ gật đầu qua loa.

Ông đầu bếp nghĩ mẹ vẫn đang đau lòng vì cái chết của ba, liền thở dài.

“Cô cũng đừng buồn quá, cuộc sống còn phải tiếp tục. Tôi đã bàn với bí thư thôn rồi, bảo ông ấy nói vài lời với bà con, lúc ăn tiệc sẽ góp tiền nhiều chút, coi như giúp gia đình vượt qua giai đoạn này.”

Mẹ dần lấy lại tinh thần.

Ông đầu bếp nói thêm: “Nhưng để dân làng thoải mái, mâm tiệc tối nên làm tươm tất một chút. Đến lúc họ góp tiền cũng thấy yên tâm hơn. Tôi nghĩ mình nên thêm món canh, canh gà, canh vịt hay canh cá gì cũng được.”

Đầu óc mẹ trống rỗng.

Cuối cùng là bà nội lên tiếng: “Vậy thì làm canh gà đi, đem hết đám gà nhà mình lên mâm, chắc là đủ rồi.”

Ông đầu bếp gật đầu.

Lại an ủi mẹ vài câu rồi rời đi.

Bà nội kéo mẹ vào sân, lập tức lấy dụng cụ vặt lông gà ra.

“Gà chết rồi cũng đừng bỏ phí.”

“Ngày lễ ngày Tết mình mới dám làm thịt một con, giờ thì giết hết đi.”

“Coi như cùng ba Tử Tuấn xuống mồ, mong bà con thấy vậy mà thương tình, giúp đỡ nhà mình nhiều hơn.”

Mẹ thất thần.

Nhưng vẫn hỏi: “Mẹ, gà ăn gạo có độc rồi, người ăn vào có sao không?”

Bà nội điềm nhiên đáp: “Không sao đâu, gà khác người, máu gà trừ tà, thịt gà đuổi xui, ăn vào không hại gì hết.”

Giọng bà chắc nịch.

Nói ra cứ như tin chắc là thật.

Thế là.

Tôi nhặt củi.

Tôi nhóm lửa.

Tôi dựng bếp.

Bà nội mổ gà, vặt lông, lấy huyết.

5.

Buổi tối.

Dân làng lần lượt đến dự tiệc như đã hẹn.

Từng bát canh gà nóng hổi được đưa lên bàn, vào bụng những người nông dân quanh năm chẳng mấy khi được ăn thịt.

Ai nấy đều cảm thấy như được tiếp thêm sức mạnh.

Người thì tưởng niệm, người thì trò chuyện, người thì an ủi.

Nông dân tiết kiệm, cần kiệm thành thói.

Không ai nỡ để sót dù chỉ một miếng thịt, một giọt mỡ.

Mấy nồi canh gà hôm ấy, không sót lại giọt nào — tất cả đều trôi vào bụng dân làng.

Bà nội vì tiếc thịt nên chỉ uống chút canh gà.

Mẹ thì bận tiếp khách, chẳng có thời gian ăn uống.

Hứa Tử Tuấn đã lâu không được ăn canh gà, tự múc cho mình một bát to, nhưng bị mẹ hất đổ.

Mẹ nói: “Hôm nay là đám tang của ba con, con ăn vui vẻ thế làm gì, theo mẹ ra chào hỏi các chú bác đi! Ba không còn nữa, sau này phải nhờ cậy họ nhiều.”

Hứa Tử Tuấn rên rỉ rồi cũng đi, rốt cuộc chẳng được nếm một giọt canh.

Còn tôi, lặng lẽ ở lại bên bếp, không ngừng tiếp củi vào lò.

Ông đầu bếp múc cho tôi một bát canh gà.

Căn dặn tôi tranh thủ uống khi còn nóng.

Tôi nhận lấy, nhưng đặt nó lên kệ tủ bên cạnh.

Nói: “Mẹ với em chưa ăn, để dành cho họ. Con không thèm.”

Ông xoa đầu tôi, nói: “Ước gì con gái nhà bác cũng biết nghe lời như cháu. Con bé chết tiệt nhà bác suốt ngày cãi lời.”

Người trong làng đa phần trọng nam khinh nữ.

Ông đầu bếp có hai con gái, nhưng để con trai út được lên thành phố học, ông gửi cả hai con gái vào xưởng làm việc.

Một đứa bị bắt nạt ở đó, ông liền gả con bé cho một gã du côn, nhận được mười vạn tiền sính lễ.

Người trong làng thấy ông có số hưởng.

Ai cũng mong gặp chuyện “tốt” như vậy.

Thế là không ít bé gái nghỉ học bị gửi vào cái xưởng kia.

Tôi tò mò hỏi xưởng đó làm gì.

Có người bảo, là trại gà, toàn chuồng gà khắp nơi.

Kiếp trước, nếu tôi không bị tàn tật.

Có lẽ cũng sẽ bị đưa đến nơi ấy.

Tiệc tan.

Người cũng về hết.

Mẹ mệt rã rời, bà nội mệt rã rời, Hứa Tử Tuấn cũng mệt.

Chỉ còn mình tôi thu dọn tàn cuộc.

Rửa ráy, cọ rửa đến tận khuya.

Hai tay ngâm nước đến sưng phồng trắng bệch.

Bất chợt tôi nghe tiếng rên rỉ từ trong nhà vọng ra của Hứa Tử Tuấn.

Mẹ vội vàng cõng em chạy ra khỏi sân.

Bà nội ôm bụng đau đớn, khập khiễng đi theo.

“Đừng sợ con, không sao đâu.”

“Chúng ta sắp tới bệnh viện rồi, sắp tới rồi!”

“Chắc là đói quá nên đau dạ dày thôi, chắc chắn là vậy!”

Gương mặt mẹ trắng bệch, khuất dần sau bóng tối.

Ngay sau đó.

Ngôi làng vốn yên tĩnh cũng bắt đầu rục rịch.

Hàng xóm đều bật đèn.

Tiếng la hét, tiếng rên rỉ, hòa cùng bước chân vội vã, mỗi lúc một gần rồi lại xa.

Mãi cho đến sáng hôm sau.

Người của trạm xá đến.

Cùng đến còn có cả cảnh sát mặc đồng phục.

Họ đến nhà thu thập xương gà và canh gà còn sót lại từ buổi tiệc hôm trước.

Tôi đưa cho họ thùng nước thải mà tôi đã chuẩn bị sẵn.

Lấy mẫu, kiểm tra tại chỗ.

Kết quả vẫn là Thuốc diệt cỏ.

Cảnh sát hỏi tôi: trước đó chỗ gạo trong thùng được xử lý ra sao?

Tôi đáp: “Bà nội đem cho gà ăn rồi.”

Cảnh sát hỏi tiếp: “Lúc mổ gà, gà còn sống hay đã chết?”

Tôi đáp: “Chết rồi.”

Lại hỏi: “Mẹ cháu có biết gà đã ăn gạo có độc không?”

Tôi đáp: “Biết.”

Ba câu.

Mẹ bị kết án mười năm tù.

Tội danh: Đầu độc.

Bà nội lẽ ra phải chịu tội như mẹ.

Nhưng dân làng và cảnh sát đều cho rằng bà đã lớn tuổi, lại là vô tình gây họa, nên không truy cứu trách nhiệm.

Thế là bà nội được trở về.

Nhưng chỉ còn mình bà nội quay lại.

Đêm ấy, làng có vài người chết.

Trong đó có cả Hứa Tử Tuấn.

Nó vì ăn quá nhiều thịt gà chứa độc, dù được đưa lên huyện rửa ruột kịp thời, vẫn không qua khỏi.

Khi bác sĩ tuyên bố Hứa Tử Tuấn đã chết, mẹ tôi không chịu tin.

“Con tôi còn chưa ăn được miếng thịt nào, sao lại vì ăn thịt gà mà chết được chứ!”

Mẹ không biết, tôi đã cố tình để dành một bát thịt gà cho em.

Mẹ càng không biết, bà nội vì thương cháu, lén để dành cho Hứa Tử Tuấn nguyên cả một con gà.

6.

Chỉ trong vài ngày ngắn ngủi.

Tôi mất cha.

Mất mẹ.

Mất luôn cả em trai.

Bà nội ngồi trên ghế tựa, lắc lư nhẹ nhàng.

Đôi mắt đờ đẫn, không chút thần sắc.

Ai đến thăm bà, bà cũng không hé răng nói một lời.

Tôi vẫn như thường ngày, giặt giũ, nấu cơm, làm việc nhà.

Chỉ là, giờ người trong nhà đã ít đi.

Việc tôi cần làm cũng ít hơn.

Thậm chí, tôi còn có thời gian đọc thêm sách, học thêm vài con chữ.

“Nhi à, con nói xem, có phải mọi chuyện đều là lỗi của bà không?”

“Là bà hại chết ba con.”

“Lại hại chết cả em con, giờ còn liên lụy đến cả mẹ con.”

Đôi mắt mờ đục của bà nhìn chằm chằm vào tôi.

Trong đó đầy ắp oan ức, vô tội và tội nghiệp.

Tôi an ủi người phụ nữ già nua, u mê ấy — người mà đối với tôi, lại vừa làm một việc đại ân.

“Không có đâu, không phải lỗi của bà nội.”

“Hôm đó, cả nhà mình cũng ăn gạo đó, chỉ riêng ba là gặp chuyện.”

“Hôm đó cả làng đều ăn thịt gà, uống canh gà, mà chỉ có Hứa Tử Tuấn bị làm sao.”

“Việc tổ chức tiệc, bà và cháu cũng đều góp tay, mà cảnh sát chỉ tìm đến mẹ cháu.”

“Đó đều là số phận, không thể trách ai được!”

Những lời tôi thuận miệng nói ra, lại khiến lòng bà nội như được khai sáng.

Bà nắm chặt tay tôi, gật đầu lia lịa:

“Phải rồi, đều là mệnh của họ cả, là số họ như vậy!”

“Bà nội, đừng nghĩ nhiều nữa, ba mẹ và em không còn, vẫn còn cháu mà, sau này cháu sẽ hiếu thảo với bà.”

“Nhi à, bà nội thật sự chỉ còn mình con thôi.”

Bà từ tốn lấy viên kẹo giấu trong gói đồ ra, đưa cho tôi.

Ý tứ quá rõ ràng — bà đang cố lấy lòng đứa cháu gái duy nhất này.

Tôi mỉm cười nhận lấy viên kẹo mạch nha đã mốc meo.

Rồi xoay người, ném nó vào nhà xí khô.

Cả đời bà nội chẳng dám ăn ngon mặc đẹp, thứ duy nhất không nỡ là lãng phí.

Bà nghĩ trái cây thối là tốt.

Thịt ôi là bổ.

Chăn gối mốc là thơm.

Nhưng những thứ “tốt” ấy, trước giờ chưa bao giờ tới lượt tôi.

Viên kẹo mạch nha lên mốc ấy, có lẽ chính là chút thiện ý cuối cùng mà người bà trọng nam khinh nữ này dành cho tôi.

Từ đó về sau.

Những thứ bà coi như bảo vật, bà đều giữ lại để lén ăn một mình khi tôi đi học.

Rượu thuốc cũ kỹ, trên thành chai phủ đầy mốc trắng.

Bà uống ngon lành.

Thịt xông khói trong hầm, xanh xám lốm đốm.

Bà ăn say sưa.

Trước kia, mấy món đó bà chỉ dành cho ba và em trai.

Ngay cả mẹ tôi cũng chẳng được nếm.

Giờ không còn họ nữa, bà đương nhiên giữ lại cho chính mình.

Kết quả.

Là bà thường xuyên nôn mửa, tiêu chảy, sống không bằng chết.

Dù vậy, dù có mệt mỏi đến hốc hác, bà vẫn luôn đổ lỗi cho tuổi già sức yếu, tuyệt không hé lời oán trách mấy thứ “bảo vật” ấy.

Thôi thì, cứ để bà tiếp tục u mê như vậy cũng được.

Còn tôi, chỉ cần nắm lấy hiện tại.

Học hành thật tốt.

Mỗi ngày một tiến bộ.