Chương 2 - Người Trả Nợ Hoành Thánh

Để chiều lòng sở thích của họ, ta mời thợ sơn lại tường, tỉ mỉ chạm khắc hoa văn trên mái hiên và mặt bàn.

Văn nhân vốn thích hoa cỏ thanh nhã, ta chọn mấy chậu trúc xanh chuyển cả vào trong tiệm.

Bày biện xuôi, cửa tiệm qua cũng mang vài phần phong nhã.

Ta làm một tấm biển gỗ, đề ba chữ “Tống Châu Hoành Thánh”, treo trước cửa.

Từ tấm biển được treo lên, “Tống cô nương” trong lời đồn cũng dần hóa thành “Tống Châu”.

Hai tháng , vào đêm trước ngày khai trương Tống Châu Hoành Thánh, ta lại gặp Tạ Tri Học một lần .

ấy, hắn đã thành với tiểu thư út nhà Trần các lão, và đang giữ chức Viên ngoại lang của Bộ Hộ.

Xe ngựa dừng lại trước cửa tiệm ta, Tạ Tri Học là người đầu tiên bước xuống.

Ngay đó, hắn giơ tay lên, cẩn thận đỡ nhân của mình xuống xe.

Khu Nam thành vốn toàn buôn bán bình , loại xe ngựa sang trọng thế này hiếm thấy vô .

Người qua kẻ lại trên phố đều tò mò nghển cổ về phía này.

Lúc ấy, ta đang chỉ huy thợ mộc dọn dẹp bàn ghế, chợt thấy có gì đó là lạ, bèn bước ra ngoài xem thử.

Vừa trông thấy ta, vợ chồng Tạ Tri Học liền đồng loạt cúi người hành lễ.

“Ấy dà! là làm gì ? Mau đứng dậy, mau đứng dậy nào!”

Ta hoảng hốt chạy , định đưa tay đỡ họ dậy.

Nhưng hai người vẫn kiên quyết không đứng lên.

nhân họ Tạ nắm lấy tay ta, ngẩng đầu lên, dịu dàng nói:

“ quân ta mới vào kinh, từng được Tống cô nương chăm sóc tận tình. Nay quân đỗ đạt, công danh hanh thông, vợ chồng ta thật chẳng lấy gì để báo đại ân này.”

Ta đỏ mặt nói:

“Chỉ là mấy bát hoành thánh thôi mà, đâu đáng để nhắc đến…”

“Một giọt nước ân tình, phải lấy suối nguồn mà .” nhân họ Tạ quyết nói, không chút do dự.

Lần này hai người đến không chỉ mang theo quà cáp, mà còn đưa ra cả một tờ khế đất.

Miếng đất đó nằm ngay cạnh tiệm hoành thánh của ta.

ấy vốn là một tửu lâu, chỉ tiếc làm ăn không thuận, chủ quán đã dọn cả nhà về Tây Bắc.

nhân Tạ đưa khế đất đến trước mặt ta, ta lập tức xua tay từ chối:

“Thứ này quá quý , ta không thể nhận. Tiền hoành thánh của trạng nguyên lang cũng đã trả rồi.”

Hai bên đùn đẩy mấy lượt, thấy ta thật lòng không muốn nhận, nhân họ Tạ mới dịu lại.

Bà chuyển sang đề nghị khác — dùng mảnh đất ấy để xây một khách .

Khách ngày vẫn buôn bán như ,

nhưng cứ đến xuân vi, sẽ mở cửa miễn phí, đón các sĩ tử đến kinh ứng thí vào ở.

đúng là việc tốt lợi ích cho sĩ tử thiên , ta liên tục gật đầu tán thưởng.

5

tiệm Tống Châu Hoành Thánh hoàn thiện, khách bên cạnh cũng bắt đầu sửa sang.

lúc ấy, danh của ta và Tạ Tri Học lúc lan xa, thậm chí đã truyền ra khỏi kinh thành.

Ai ai cũng nói, trạng nguyên lang Tạ Tri Học ơn nghĩa, còn cô nương bán hoành thánh Tống Châu lại chẳng màng danh lợi, không lợi dụng để báo ân.

Cả hai đều là người có lòng với , nghĩ cho thiên , thật đáng khâm phục.

Nhờ có câu chuyện đó, việc buôn bán ở Tống Châu Hoành Thánh ngày phát đạt.

Một mình ta làm không xuể, đành phải thuê thêm mấy người làm công.

Trong số đó có một thiếu niên tên là Phúc Quý, tầm bốn lăm tuổi, lanh lợi hoạt bát.

Lúc xin việc, ta thấy thằng bé ăn mặc không giống nghèo, bèn hỏi vì sao lại muốn làm ở quán hoành thánh của ta.

Phúc Quý hậm hực :

“…Cha ta hỏi ta một trứng nhiêu. Ta trả lời sai, ông liền đuổi ta ra khỏi nhà, bảo giờ rõ cả đồ ăn hằng ngày thì mới được về thừa kế gia nghiệp.”

Nghe , ta phì cười:

“ con nghĩ một trứng nhiêu?”

Phúc Quý chần chừ một lúc, rồi nhỏ:

“… lượng?”

Ta thở dài một hơi, rồi từ trong bếp lấy ra hai trứng trà.

“Hai trứng trà này, quán ta bán một văn tiền một .”

“Trứng gà mua về còn rẻ hơn, thì bảy chỉ năm văn.”

“Còn lượng bạc mà con vừa nói… đủ để một gia đình khá giả ở Nam thành sống cả năm đấy.”

Phúc Quý cúi đầu im lặng.

Tuy y phục trên người nó trông đơn giản, nhưng nếu kỹ thì từ đường cắt, đường thêu cho đến chất vải đều tinh xảo vô .

So với tiểu nhị trong quán, nó giống một thiếu gia nhà quyền quý trốn nhà đi chơi hơn.

“Nếu con thật sự muốn ở lại làm việc, quán ta có đồng phục cho người làm.” Ta nói, “Bộ con đang mặc không dùng được đâu, ta sợ khách thấy rồi chẳng dám bước vào.”

Nghe ta nói , Phúc Quý ngẩng phắt đầu lên, mắt sáng rỡ như vừa được ban thưởng lớn.

“Xin chưởng quầy yên tâm!” Nó lớn nói, “Con nhất định sẽ làm việc thật chăm chỉ!”

6

Tuy Phúc Quý chưa từng làm việc tay chân giờ, nhưng đầu óc nhanh nhạy, tính tình hoạt bát, chẳng mấy chốc đã hòa nhập với mọi người trong quán.

Chỉ mới nửa tháng, mà mỗi nó đứng ở cửa tiệm, khí chất thiếu gia quyền quý ngày nào đã biến mất sạch, trông chẳng khác gì tiểu nhị lăn lộn chốn phố chợ nhiều năm.

Chữ nó viết đẹp, còn đề cho tiệm một tấm biển mới.

Lại thêm mấy bức thư họa điểm xuyết, quán Tống Châu Hoành Thánh nhỏ bé thoáng cái liền mang thêm mấy phần thanh nhã.

Vài tháng , khách bên cạnh cũng xây .

Tạ Tri Học đặt tên là Kim Bảng Lâu, mang ý nghĩa mong các sĩ tử tá túc nơi đều có thể “kim bảng đề danh”.

Nhờ gắn với danh của Trạng nguyên lang Tạ Tri Học, ngày khai trương Kim Bảng Lâu, không ít người vừa vào kinh đã lập tức Nam thành tìm trọ.

Khách không phục vụ cơm nước, khách ở tất nhiên kéo sang Tống Châu Hoành Thánh ăn một bát hoành thánh cho ấm bụng.

Vừa ăn vừa trò chuyện, câu chuyện Tạ Tri Học ơn báo lại được nhắc đi nhắc lại một lần .

Phúc Quý nghe , mặt mày đầy vẻ khinh .

Đợi tiệm đóng cửa, nó bắt đầu càu nhàu với ta:

“Một kẻ phàm tục chỉ chuộng danh chuộng thôi mà!”

“Cái cách làm này chắc chắn là do cha vợ hắn bày ra!”

“Tạ Tri Học trong triều chẳng có gốc rễ gì, cưới tiểu thư nhà họ Trần chẳng khác nào đi làm rể!”

“Lão cáo già đó chỉ mong giúp con rể trải sẵn con đường mà thôi!”

Nói một tràng, Phúc Quý quay sang ta, ánh mắt đầy vẻ tức tối như thể ta không chịu hiểu chuyện:

“Còn cô đó, Tống Châu! Người ta lợi dụng cô bày ra đủ trò tâm cơ như , mà cô lại chẳng có phản ứng gì hết!”

Tay đang tính sổ của ta dừng lại.

“Họ lợi dụng ta nào?” Ta ngẩng đầu nó.

“Lợi dụng cô để mưu cầu danh tốt chứ còn gì !” Phúc Quý lớn , “Còn mượn chuyện sĩ tử thi cử, rêu rao khắp thiên cái gọi là lòng tốt nhà họ Trần!”

Ta bật cười:

“Bạc họ đưa ta là thật. Khách cũng sửa rồi, dùng cho sĩ tử ở miễn phí cũng là thật. Sao lại gọi là lợi dụng?”

“Họ thật sự đã làm điều tốt, thì danh tốt kia, cũng là điều họ xứng đáng nhận được.”

“Nhưng mà—” Phúc Quý còn định cãi tiếp.

Ta giơ tay, đưa ngón tay ra chọc nhẹ vào trán nó một cái:

“Xét việc chứ không xét lòng. Người ta đã làm việc tốt đến nơi đến chốn, con còn muốn gì ?”

“Làm việc thiện thì nên làm một cách thuần túy, không nên mong cầu báo !” Phúc Quý cãi lại.

“Thế thì chỉ có thánh nhân mới làm nổi thôi.” Ta nhún vai.

“Dưới gầm trời này, làm gì có nhiều thánh nhân như ?”

Phúc Quý lại rơi vào im lặng.

Hôm , ánh mắt nó về phía Kim Bảng Lâu dần phức tạp hơn, nhưng trong đó đã không còn vẻ khinh như trước .

7

Lại hai năm trôi qua ta đã hai mươi hai tuổi.

Chớp mắt một cái, Phúc Quý đã làm việc ở tiệm ta suốt hai năm rưỡi.

Hai năm rưỡi ấy, hình nó cao lên vùn vụt,

bộ đồng phục mới may hồi đầu năm, đến cuối năm đã không còn mặc vừa.

Nghe nói nhà nó có chuyện gì đó, dạo gần tiệm làm cũng thưa dần.

Ta dò hỏi mấy lần, nhưng lần nào cũng bị nó lảng đi, nên cũng không gặng hỏi thêm .

Chỉ là đến cuối năm, tiền công ta phát cho Phúc Quý còn dày hơn năm ngoái gấp đôi.

Nó cầm lên, cân thử trọng lượng, cảm thấy có gì đó không đúng.

Cuối năm rồi, nhiều người làm thuê cũng phải về quê ăn Tết.

Để tiễn mọi người, tối hôm ấy ta đích xuống bếp làm mấy món, lại lấy ra rượu ngon nhất trong tiệm, bày một bàn linh đình, rộn ràng náo nhiệt.

Ba năm đã trôi qua cây nhỏ trong sân hình như cũng cứng cáp hơn nhiều.

Gió bắc rít qua thổi bay lớp tuyết dày đọng trên cành cây.

Rượu vào ba lượt, ai nấy đều lơ mơ ngà ngà.

Phúc Quý kéo kéo tay áo ta, len lén hỏi có phải ta phát nhầm tiền công rồi không.

“Không nhầm đâu,” ta mỉm cười , “cứ yên tâm, lo mà xử lý chuyện nhà cho tốt.”

“Con chỉ cần nhớ một điều — nếu nhà có biến cố, quay về quán hoành thánh của ta làm tiểu nhị cũng chẳng có gì là không ổn cả.”

Trước quán ta từng có một cặp vợ chồng làm thuê, quê nhà gặp tai họa, khóc lóc đến từ biệt.

đó ta cũng phát thêm cho họ một tháng lương, rồi dặn rằng nếu thật sự không còn nơi nào để đi, bất cứ lúc nào cũng có thể quay lại.

Quán hoành thánh làm ăn ngày khấm khá, nuôi thêm vài người làm cũng không phải chuyện khó.

Phúc Quý nghe vừa buồn cười vừa cảm động:

“Sao mà đến mức ấy được chứ.”

Thiếu niên bảy tuổi, tuy nét mặt vẫn còn phảng phất vẻ non nớt, nhưng cách cư xử thì ngày một chững chạc, điềm đạm hơn.

Nó xin nghỉ mấy tháng, nói cha bệnh nặng, cần về nhà phụng dưỡng.

8

Năm mới vừa qua lại đến tháng Hai mùa xuân vi.

Khác với mọi năm, năm nay thánh thượng lâm trọng bệnh, thi xuân do thái tử đích chủ trì.

Thánh thượng vốn yêu thương chính thất, thái tử là trưởng tử do trung cung sinh ra, phận cao quý.

Chỉ tiếc rằng hoàng hậu mất sớm, thế lực nhà mẹ đẻ của thái tử suy yếu dần.

Còn Lưu quý phi thì xuất từ thế gia vọng tộc, lại sinh liền mấy hoàng tử, trong lòng đã sớm dòm ngó long ỷ.

Trước kia ngoài phố cũng từng rộ lên lời đồn rằng thánh thượng vô coi trọng Nhị hoàng tử, muốn phế thái tử lập lại người khác.

Nhưng nay, chính hoàng thượng lại giao cho thái tử chủ trì xuân vi — thì đủ thấy những lời kia chỉ là chuyện nhảm nhí.

Mấy chuyện long tranh hổ đấu trong triều, thực chẳng liên quan gì đến .

Xuân vi sắp , sĩ tử khắp thiên lại nườm nượp đổ về kinh thành.

Chỉ có điều, năm nay có một chuyện lạ — sĩ tử có tiền cũng không vội thuê phòng ở hội quán Đông thành, Tây thành, mà cứ nhất quyết phải Kim Bảng Lâu trước.

Chỉ tiếc rằng, có tiền, thì khó vào được Kim Bảng Lâu.

“Công tử xin mời quay về, viên trân châu trên mũ của ngài trị hơn cả ngàn vàng, tiểu thật không dám tiếp.”

“Công tử xin quay về.”

“Công tử…”

Trong suốt xuân vi, Kim Bảng Lâu chỉ tiếp đón sĩ tử nghèo vào kinh ứng thí, còn phải kiểm tra phận, hoàn cảnh thực sự.

Chỉ trong một ngày, chưởng quầy Kim Bảng Lâu đã phải liên tục khước từ không nhiêu người mang dáng vẻ giàu sang, miệng nói khô cả cổ.

Dù đã từ chối phần lớn, nhưng vẫn không đủ .

Một Kim Bảng Lâu nhỏ bé, không thể chứa hết sĩ tử nghèo khắp thiên , không thể che chở hết những người khổ trên đời này.

Nhà thúc Lý vốn có phong thủy tốt, ba năm trước từng có sĩ tử trọ ở đó đỗ trạng nguyên, đã sớm bị nhà phú hộ bỏ tiền ra mua đứt, để dành riêng cho con cháu mình học hành, ôn luyện.

Nhưng ngoài nhà họ Lý, vẫn còn nhiều khác.

Nhà thúc Triệu, bà vú , hay đại nương họ Tiền ở quanh khu Nam thành — tất cả đều có phòng trọ rẻ, chen chúc đầy sĩ tử vào kinh thi cử.

Vẫn là những căn phòng tăm tối, chiếu chăn hôi mốc.

Chỉ cần văn tiền, là có thể ngủ lại một đêm.

Sáng hôm , Tống Châu Hoành Thánh vừa mở cửa, hương thơm liền bay xa cả dặm.

Góc phố quen thuộc, lại có mấy bóng người rụt rè đứng nép, nghển cổ về phía tiệm.

Ta thở dài, giống như ba năm trước, giơ tay vẫy họ lại:

“Lại đi, ta có thể ghi nợ.”

9

hội thí, kinh thành bỗng xảy ra một trận binh biến không lớn nhưng cũng chẳng nhỏ.

Đêm thánh thượng băng hà, có kẻ dám dẫn binh đột nhập vào cung lúc nửa đêm.

Hoàng cung rối loạn, kinh thành cũng vì thế mà chẳng được yên ổn.

Có đạo tặc thừa lúc hỗn loạn kéo vào kinh, chuyên cướp bóc nhà giàu.

Chỉ là, Đông thành Tây thành toàn quan lại quyền quý, nhà nào cũng có đầy người hầu kẻ , canh phòng cẩn mật.

Bọn cướp liều mạng cả đêm mà chẳng phá nổi mấy cánh cổng.

Mấy tên đầu óc nhanh nhạy lập tức đổi hướng —

lao thẳng về phía Nam thành.

Nam thành thế cô lực yếu, một nhà bốn năm miệng ăn, chỉ một nhát dao là mất mạng.

Tuy người chẳng có nhiêu bạc trong tay, nhưng với đám cướp, có còn hơn không, đâu thể để công toi một chuyến.

Tạ Tri Học mấy vị quan từng ghi nợ hoành thánh ở ta trước đã cho người báo tin trước.

Bảo ta lập tức đóng cửa giữ mình, thậm chí còn cho người đưa đến mấy tên hộ vệ.